‘Eerlijk gezegd heb ik het moeten leren, omgaan met kritiek,’ bekende ik aan een andere schrijfster. ‘Hoe heb je dat gedaan dan,’ vroeg ze. Mijn antwoord zou ook nuttig kunnen zijn voor andere schrijvers.
“Het is vooral een kwestie van dosering, managen en doorzetten. Ik voel een powerpointpresentatie met bullets aankomen.
Dosering: in een groep (als lid van de groep) trek ik het meestal niet. Na een aantal rot-ervaringen heb ik besloten mezelf te beschermen en me niet meer bloot te stellen aan een salvo van meningen en ongezouten kritiek. Het komt veel te veel binnen en ik kan me er niet goed tegen wapenen. Verder probeer ik mijn critici zorgvuldig uit te kiezen. Het liefst mensen die ik vertrouw, die naar mijn idee iets te melden hebben en zorgvuldig zijn. Dat wil dus niet zeggen dat ik geen (negatieve) kritiek kan verdragen. Het gaat om de mate waarin en misschien nog wel belangrijker: de toon! C’est le ton qui fait la musique, n’est-ce pas?
Managen: het is sowieso een kwestie van dosering. Hoeveel kan je verstouwen? Neem afstand, trek je terug als het even genoeg is. Let op signalen zoals hoofdpijn of irritatie. Kies je critici zorgvuldig, stel je werk niet bloot aan mensen van wie je al weet dat zij de botte bijl altijd hebben klaarliggen. Verder helpt het heel erg om om gerichte feedback te vragen, zoals: wat vind je van dit of dat personage, of van het perspectief? In veel gevallen voorkom je dan een hagel van ongeleide projectielen!
Doorzetten: het is hetzelfde als bij het hele schrijfproces: oefening baart kunst. Door veel kritiek te incasseren – liefst genuanceerd natuurlijk – ben ik er uiteindelijk beter tegen bestand geraakt. Echt een dikke huid zal ik nooit krijgen, maar ik heb geleerd om veel kritiek naast me neer te leggen, omdat die geen hout snijdt of omdat ik er niet om gevraagd heb. Ongevraagde adviezen zijn vaak ondoordacht (denk gerust: dom!) Ik loop niet naast mijn schoenen, maar door veel ervaring is mijn zelfvertrouwen gegroeid. Schrijven is een doe-woord! Stoppen met schrijven is de enige manier om te falen.*
*Ik lees graag de tweets van Jon Winokur, @AdviceToWriters, voor intelligente adviezen en reflecties over schrijven. Meestal zijn het citaten van bekende schrijvers en vaak glimlach ik van herkenning als ik ze lees.”
